Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı tarafından duyurulan doğal gaz anlaşmasında İran’ın gaz için ne kadar fiyat ödeyeceğine dair bilgi vermedi. Bakanlığın açıklamasında, İranlı şirketlerin, Orta Asya ülkesinin teslimat kapasitesini genişletmek amacıyla İran ile Türkmenistan arasında 125 kilometrelik yeni bir boru hattı inşa edeceği belirtildi.
Ekonomisi büyük ölçüde doğal gaz ihracatına bağlı olan Türkmenistan’ın ayrıca İran’a gaz arzını yılda 40 milyar metreküpe çıkarmayı planladığını belirten bakanlık, zaman çizelgesini daha sonra açıklayacağını duyurdu.
İran dünyanın ikinci büyük doğal gaz rezervlerine sahip ve dünyanın üçüncü büyük fosil yakıt üreticisi, ancak artan iç talep ihracat yeteneğini kısıtlıyor. İran kış aylarında doğal gaz sıkıntısıyla karşı karşıya kaldı. Türkmenistan ile yapılacak gaz takası, İran’ın ihracat taahhütlerini yerine getirmesine olanak tanıyacak.
Türkmenistan, İran ile birkaç yıldır gaz takası yapıyor ancak hacmi yıllık birkaç milyar metreküp gibi oldukça düşük bir seviyede bulunuyor. Türkmenistan bütçesinin aslan payını doğalgaz ihracatından elde edilen gelirler oluşturuyor.
British Petroleum’un derlediği istatistiklere göre, Türkmenistan, yaklaşık 14 trilyon metreküp olduğu tahmin edilen dünyanın dördüncü büyük kanıtlanmış doğal gaz rezervlerine sahip.
Türkmenistan şu anda yaklaşık 80 milyar metreküp üretim yapıyor, bu da kanıtlanmış rezerv ömrüne kadar üretiminin 166 yıl olduğu anlamına geliyor. Bu, küresel standartlara göre olağanüstü yüksek bir rakam ve Türkmenistan’ın çok daha fazlasını üretme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor. Ancak Türkmenistan, muazzam doğal gaz rezervleri için pazar bulma konusunda sıkıntı yaşıyor. Rusya, Özbekistan, İran ve karayla çevrili Hazar Denizi ile sınır komşusu olan Türkmenistan, sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) doğrudan dünya pazarlarına gönderme olanağına sahip değil.
Çin, Türkmenistan’ın yıllık doğal gaz üretiminin yaklaşık yarısını karşılayarak ülkenin en büyük doğal gaz müşterisi konumunda bulunuyor. Türkmenistan, önümüzdeki yıllarda doğal gaz talebinin önemli ölçüde artması beklenen Afganistan, Pakistan ve Hindistan’a gaz tedarik etmek için bir boru hattı üzerinde çalışıyor.
Türkmenistan, onlarca yıldır Hazar Denizi üzerinden Azerbaycan’a ve oradan da Avrupa’ya bir boru hattıyla doğalgaz göndermeyi düşünüyor, ancak kıyı devletleri İran ve daha önce Avrupa’nın en büyük doğalgaz tedarikçisi olan Rusya’nın muhalefeti, bu fikri belirsizliğe sürükledi.
Avrupa’nın doğalgaz talebini azaltma girişimi, boru hattının sürdürülebilirliği konusunda da soruları gündeme getirdi.
